Χρονιά με μπόλικο διάβασμα το 2023, πολλά και καλά πράγματα, εκδόθηκε και η πρώτη μου μετάφραση (Teatro Grottesco) ενώ κατάφερα να ολοκληρώσω και τη συγγραφή δυο δικών μου βιβλίων που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα εκδοθούν μέσα στο ‘24. Θα έλεγα πως οι σημαντικότερες αναγνωστικές εμπειρίες μου ήταν η ολοκλήρωση για πρώτη φορά της δεκαλογίας Malazan, Book of the Fallen (με γλυκόπικρα και κάπως απογοητευμένα συναισθήματα), η ανάγνωση της θριαμβευτικής τριλογίας Remembrance of Earth’s Past, ο Σάλτος του Νικολακόπουλου και το The Boughs and Byways of Ytene (το προσωπικό μου αγαπημένο ανάγνωσμα για φέτος). Από μη λογοτεχνικά σίγουρα ξεχωρίζουν η Καλεβάλα, η επανανάγνωση του Megapolisomancy και η Μυθολογία των Ελλήνων του Κερενύι, ενώ δυστυχώς δεν διάβασα όσα βιβλία RPG θα ήθελα. Ακολουθούν αυτά που ξεχώρισα, χωρισμένα σε τρεις κατηγορίες: λογοτεχνικά, μη λογοτεχνικά και βιβλία παιχνιδιών ρόλων. Η σειρά είναι αλφαβητική, με βάση τον τίτλο. Προφανώς, τα μέλη της λίστας δεν είναι αποκλειστικά φετινής εσοδείας.
Λογοτεχνία:
The Boughs and Byways of Ytene, Martin Locker (Mount Abraxas, 2023): Το αγαπημένο μου βιβλίο για φέτος, μια μυθιστορηματική περιπλάνηση στο αγγλικό φολκλορικό τοπίο, στη μαγεία που κρύβει η ύπαιθρος και στην ελπίδα για έναν άλλο τρόπο ζωής. Περισσότερα εδώ.
Bran Mak Morn: The Last King, Robert E. Howard (Del Ray, 2005): Φέτος διάβασα 3 συλλογές του Howard (Bran Mak Morn, Solomon Kane και Kull, από τις εκδόσεις της Del Ray με την πλούσια και φανταστική εικονογράφηση) και αυτή που ξεχώρισα ήταν οι ιστορίες του Πίκτη Bran Mak Morn, θαρρώ οι πιο ώριμες από τις τρεις, προϊδεάζουν το Έπος που έπεται, δηλαδή τα διηγήματα του Κόναν.
Conjure Wife, Fritz Leiber (Open Road Media (πρωτοεκδόθηκε το 1943)): Μου είχε λείψει πολύ ο Leiber και χαίρομαι πολύ που υπάρχουν αρκετά βιβλία του που δεν έχω διαβάσει ακόμη. Εδώ, στο πρώτο του μυθιστόρημα, στήνει μια φανταστική ιστορία αποκρυφισμού και μυστηρίου με γενναίες δόσεις ανθρωπολογίας και page-turner γραφή που δεν χάνει σε μαστοριά.
The Elementals, Michael McDowell (Valancourt Books, 2014 (πρωτοεκδόθηκε το 1981)): Είχα καιρό να διαβάσω τόσο ωραίο μυθιστόρημα τρόμου, με έντονο ‘80s αέρα, θυμίζει Στήβεν Κινγκ στα καλύτερά του, όπως και κάτι από Σκαθαροζούμη, του οποίο άλλωστε το σενάριο έχει συγγράψει ο McDowell. Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από ένα απομονωμένο, στοιχειωμένο μέρος, με έντονη την αύρα της άμμου, της ζέστης και της θαλασσινής αλμύρας.
Malazan, Book of the Fallen, Steven Erikson (Tor books, 1999-2011): Μέχρι τώρα είχα διαβάσει από δυο φορές τα επτά πρώτα βιβλία της δεκαλογίας του Erikson και τα είχα στο μυαλό μου ως ίσως την καλύτερη σειρά φαντασίας post-Tolkien. Φέτος κατάφερα να κάνω μια πλήρη ανάγνωσή της (συν τα δύο πρώτα του Eccleston που με δεν με έπεισαν καθόλου) και αναθεώρησα σε μεγάλο βαθμό. Θα γράψω κάποια στιγμή ένα μεγαλύτερο κείμενο για αυτή την αναμφίβολα σημαντική σειρά φαντασίας, για την ώρα θα πω ότι δεν είχα συνειδητοποιήσει τη φλυαρία της όπως και το πόσο επικεντρώνει (ειδικά στα μετέπειτα βιβλία) σε ανούσιους χαρακτήρες· ειδικά τα τέσσερα τελευταία βιβλία αποδείχτηκαν σχεδόν μαρτυρικά στην ανάγνωση ενώ και το (σίγουρα μεγαλεπήβολο) φινάλε δεν με ικανοποίησε πλήρως. Παρόλα αυτά, μεγάλο μέρος των έξι πρώτων βιβλίων αποτελεί από τα καλύτερα πράγματα που έχω διαβάσει στο είδος, όσον αφορά την πιο μοντέρνα έκφανσή του.
The Man Who Collected Machen and Other Weird Tales, Mark Samuels (Chomu Press, 2011 (πρωτοεκδόθηκε το 2010)): Ξαναδιάβασα την αγαπημένη μου συλλογή του Samuels λίγους μήνες πριν τον θάνατο του μεγάλου αυτού συγγραφέα του παραδόξου. Παρότι τη βρήκα κάπως πιο πρησμένη απ’ ό,τι θυμόμουν (θα μπορούσε να είχε σφίξει με μια πιο αυστηρή επιλογή διηγημάτων) παραμένει κορυφαίο έργο με ιδέες που εμφυσούν δράμια φρεσκάδας στον τρόμο.
Remembrance of Earth’s Past, Liu Cixin (Tor books, 2014-16 (πρωτοεκδόθηκαν την περίοδο 2006-2010)): Η τριλογία που με έκανε να λαχταρήσω την επιστημονική φαντασία μετά από πολλά χρόνια. Βαρύ, hard sci-fi με πολύ ευχάριστη μη δυτικοκεντρική προσέγγιση, και παρότι η ζοφερή κοσμοθεωρία που το διαπνέει δεν μου ταιριάζει, πρόκειται για ένα έργο τόσο μεγαλειώδες και αριστοτεχνικά (σχεδόν στο σύνολό του) χτισμένο που καταλήγω να το θεωρώ μάλλον ό,τι σημαντικότερο διάβασα φέτος.
Songs of a Dead Dreamer and Grimscribe, Thomas Ligotti (Penguin, 2015 (πρωτοεκδόθηκαν το 1986 και 1991)) Ξαναδιάβασα τις δυο πρώτες συλλογές του Λιγκότι, επιβεβαίωσα ότι έχουν μεγάλα σκαμπανεβάσματα ποιότητας και πως θα λειτουργούσαν εξαίσια ως μία συλλογή που θα συνδύαζε τα καλύτερα από το κάθε βιβλίο. Τα πραγματικά καλά διηγήματα εδώ μέσα αποτελούν μνημεία τρόμου και παραλόγου. Περισσότερα εδώ.
Windeye, Brian Evenson (Coffee House Press, 2010): Μπορεί να μη λάτρεψα καθεμιά από τις πολλές σύντομες ιστορίες αυτή της συλλογής, αλλά μονάχα για το ομώνυμο και το The Second Boy θα παραμείνει χαραγμένη μέσα μου. Περισσότερα εδώ.
The Wine-Dark Sea, Robert Aickman (Faber & Faber, 2017 (πρωτοεκδόθηκε το 1988)): Το έχω βάλει στόχο να διαβάζω κάθε χρόνο μια μονάχα συλλογή του Άικμαν, έτσι ώστε να μη μου τελειώσει γρήγορα το υλικό του. Το Wine-Dark Sea είναι ένα ακόμη διαμάντι του εγκληματικά άγνωστου στη χώρα μας συγγραφέα (κάτι που ελπίζω να αλλάξει σύντομα), με διηγήματα που ανυψώνουν την έννοια του παραλόγου σε πρωτοφανή ύψη, πάντα με αμίμητο τρόπο γραφής. Αναλυτικότερα εδώ
Ιστορίες φαντασίας, Guy de Maupassant (Σύγχρονη Εποχή, 1996): Στον ευτραφή αυτόν τόμο ξεδιπλώνεται σε όλο της το μεγαλείο η δεξιοτεχνία του Μωπασάν στη γραφή διηγημάτων και η ικανότητα να δημιουργεί τρόμο, φόβο, ανησυχία και βαθιά ανοικειότητα δίχως να χρειάζεται πάντα να καταφύγει στο ξεκάθαρα υπερφυσικό. Η κορυφή είναι σαφώς το «Ορλά», το οποίο δικαίως έλαβε διθυράμβους από τον Λάβκραφτ (μεταξύ άλλων) αλλά οι περισσότερες από τις ιστορίες είναι εξαιρετικές. Στην απόλαυση της ανάγνωσης συμβάλει τα μέγιστα και η εξαιρετική, χαμαιλεόντια μετάφραση της Ντορέτας Πέππα.
Καληνύχτα καλούδια μου, Νικήτας Μ. Παπακώστας (Δώμα, 2018): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ
Ο θεός Κόνανος και το Μοναστήρι του το λεγόμενο Καταβύθιση, Φώτης Κόντογλου (Μεταίχμιο, 2022 (πρωτοεκδόθηκε το 1943)): Η γραφή του Κόντογλου μπορεί να με χάνει ανά διαστήματα αλλά η εικονοπλασία του περιέχει ανείπωτα αλλόκοτο δέος και μια υπερβατικότητα που χρωστάμε στη θρησκευτικότητα του συγγραφέα. Το δε ομώνυμο αφήγημα είναι βυζαντινή weird sorcery λογοτεχνία, όπως σωστά μου είχε υποδείξει το Κρύπτες & Καθάρματα RPG.
Ποικίλη Ιστορία, Δημήτρης Καλοκύρης (ύψιλον, 1991): Ένα περίεργο βιβλίο με πολλά σύντομα κείμενα όπου η μυθοπλασία μπλέκεται με την ιστορία. Ο Καλοκύρης επιλέγει ως αφετηρίες διάφορες μικροσημειώσεις των ιστορικών βιβλίων και με όπλο τη φαντασία και το χιούμορ δημιουργεί υπέροχες μικροδιηγήσεις.
Σάλτος/Φλόρενς Μπλαντ, Ανδρεάς Νικολακόπουλος (Ίκαρος, 2022 και 2023): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ κι εδώ
Στην άλλη πλευρά του ονείρου, Ursula K. Le Guin (Αίολος, 2019 (πρωτοεκδόθηκε το 1971)): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ
Τρεις ιστορίες, Gustave Flaubert (Αντίποδες, 2022 (πρωτοεκδόθηκε το 1877)): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ
Μη Λογοτεχνικά:
Copsford, Walter J.C. Murray (Little Toller Books, 2019 (πρωτοεκδόθηκε το 1948)): Το 1920 ο συγγραφέας έζησε για έναν χρόνο σε ένα απομονωμένο και μισοκατεστραμμένο σπίτι στην αγγλική ύπαιθρο και αυτό το βιβλίο είναι η εμπειρία του από εκείνη την περίοδο της ζωής. Μοναδικά ζωντανή αφήγηση γραμμένη σε ζωηρό ύφος γεμάτο θαυμασμό. Απαραίτητο για όσους λαχταράμε να ζήσουμε μακριά από την σύγχρονη κοινωνία.
The Kalevala (Oxford University Press, 1999 (πρωτοεκδόθηκε το 1849)): Το Φινλανδικό μυθολογικό έπος είναι ένα έργο βαρύ, πλουμιστό, γεμάτο μαγεία, εξίσου τρανό σε κλίμακα με τους δυτικούς ομολόγους του, μα διαφορετικό σε απόχρωση - η Καλεβάλα είναι πιο άγρια, πιο πρωτόγονη, πιο θραυσματική και απόκοσμη για τον σύγχρονο νου. Μπορεί η διήγηση να κάνει κοιλιές σε σημεία για τον σύγχρονο αναγνώστη, αλλά όποιος δείξει επιμονή θα ανταμειφθεί με έναν πανέμορφο ανιμιστικό κόσμο, ένα μέρος όπου τα πάντα είναι γεμάτα ζωή, ενέργεια και δυνατότητα δράσης. Το μόνο που με ξένισε ήταν το τελευταίο κεφάλαιο που προσπαθεί να βάλει τον Χριστιανισμό σε αυτό το παγανιστικό υφαντό.
Megapolisomancy: Τα μυστήρια των πόλεων, Παντελής Γιαννουλάκης (Αρχέτυπο, 2002): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ
The Spell of the Sensuous: Perception and Language in a More-Than-Human World, David Abram (Vintage, 1997): Διόλου τυχαία, το συγκεκριμένο βιβλίο είναι βασική αναφορά σε ακαδημαϊκές βιβλιογραφίες που σχετίζονται με ανιμισμό και εναλλακτικές μορφές αντίληψης. Μια παθιασμένη και οξυδερκής ιχνηλάτηση του τρόπου που η γλώσσα, ιδίως στη γραπτή, αλφαβητική μορφή της, διαμορφώνει τις σχέσεις των ανθρώπων με το μη ανθρώπινο περιβάλλον.
Weird Fiction: A Genre Study, Michael Cisco (Palgrave Macmillan, 2022): Εξαιρετική μελέτη της λογοτεχνίας του παραλόγου που χρησιμοποιεί αρκετά ντελεζιανούς φακούς (άλλωστε ο Cisco ειδικεύεται ακαδημαϊκά στον Ντελέζ). Τα θεωρητικά κεφάλαια είναι πυκνογραμμένα αλλά άκρως ενδιαφέροντα και εμπλουτίζουν τους φακούς ανάγνωσης, ενώ το τελευταίο μέρος με τις case studies κάνει πρακτική της προηγούμενης θεωρίας σε κλασικές ιστορίες του συγκεκριμένου υποείδους.
Η μυθολογία των Ελλήνων, Karl Kerényi (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012 (πρωτοεκδόθηκε το 1958)): Η πιο αναλυτική και εξονυχτιστική εξέταση της ελληνικής μυθολογίας που έχω διαβάσει. Ο Κερένυι παραθέτει ολόκληρο το σώμα των μύθων αντλώντας από πλήθος πηγών (που παραθέτει με εξαντλητική συνέπεια), πολλάκις αντικρουόμενων, παραδίδοντας σχεδόν κάθε γνωστή εκδοχή για κάθε συμβάν. Ιλιγγιώδες έργο, πυκνό και δυσανάγνωστο, που δεν προτίνεται για πρώτη (ή τουριστική) επαφή με την ελληνική μυθολογία, παρά μονάχα για τον μελετητή και όποιον θέλει να έχει μια πλήρη και σφαιρική εικόνα, μαζί με πλήρη βιβλιογραφία. Αυτό που δεν προσπαθεί να κάνει είναι να δημιουργήσει πλήρεις αφηγήσεις για οποιονδήποτε μύθο, με την έννοια του να συγκεράσει στοιχεία ώστε να βγει μια ικανοποιητική ιστορία.
Ο ουρανός πάνω στη γη, Αλέξανδρος-Φ. Λαγόπουλος (Οδυσσέας, 2003): Παρά το άχρωμο ακαδημαϊκό ύφος, το βιβλίο αυτό περιέχει πλούτο πληροφοριών σχετικά με τη συμβολική, πνευματική και θρησκευτική διάσταση του ελληνικού οικισμού και όχι μόνο. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες για τα έθιμα περιάροσης οικισμών, όπως και για τις αποτροπαϊκές κολώνες που είναι διάσπαρτες στον τόπο (από μια τέτοια πήρε το όνομά του το Κολωνάκι), αλλά και την προέλευση του εθίμου του στοιχειώματος κτηρίων.
Πώς δουλεύει η λογοτεχνία, James Wood (Αντίποδες, 2023 (πρωτοεκδόθηκε το 2008)): Τα έχω γράψει αναλυτικά εδώ
RPG:
RuneQuest Starter Set (Chaosium, 2021): Όλα τα προϊόντα της Chaosium για την πιο πρόσφατη έκδοση του Runequest είναι γεμάτα ποιότητα και μεράκι, κάτι που ισχύει και για το Starter Set της, το οποίο, σύμφωνα με την πρόσφατη παράδοση της εταιρίας, ξεκινάει με μια solo choose-your-own-path περιπέτεια που σε βάζει στο κλίμα του setting και των κανόνων.
The One Ring: Ruins of The Lost Realm (Free League, 2022): Τρομερό expansion για τη δεύτερη έκδοση του One Ring, το οποίο καταπιάνεται με το Ερίαντορ κατά την εποχή ανάμεσα στο Χόμπιτ και τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Ατμοσφαιρική τέχνη εναρμονισμένη με το πνεύμα του Τόλκιν, πολύ ωραίο ύφος, πολλές ιδέες για τον DM και 12 μέρη/adventuring sites (το μισό βιβλίο).