"/assets/images/books/tolkien1.jpg", "height"=>100, "width"=>100}" />

Ο Τόλκιν για την Απόδραση

Έχω υποστηρίξει πως η Απόδραση είναι μια από τις κύριες λειτουργίες των παραμυθιών και εφόσον δεν τα αποδοκιμάζω, είναι προφανές ότι δεν δέχομαι τον τόνο περιφρόνησης ή οίκτου με τον οποίο είθισται να χρησιμοποιείται η λέξη «Απόδραση», έναν τόνο που δεν δικαιολογείται από τις χρήσεις της λέξης εκτός της λογοτεχνικής κριτικής. Σε αυτό που οι κακοποιητές της συγκεκριμένης λέξης αρέσκονται να αποκαλούν Πραγματική Ζωή, η Απόδραση είναι κατά κανόνα κάτι πολύ πρακτικό, μια πράξη που μπορεί να είναι κάλλιστα ηρωική. Στην πραγματική ζωή είναι δύσκολο να την κατηγορίσουμε εκτός κι αν αποτύχει· για τη [λογοτεχνική] κριτική, όμως, όσο πιο επιτυχημένη είναι η Απόδραση τόσο πιο μεμπτή θεωρείται. Προφανώς βρισκόμαστε απέναντι σε μια εσφαλμένη χρήση των λέξεων και μια σύγχυση της σκέψης. Γιατί θα πρέπει να καταφρονείται κάποιος φυλακισμένος που προσπαθεί να δραπετεύσει και να επιστρέψει σπίτι του; Ή, εφόσον αδυνατεί να δραπετεύσει, γιατί να καταφρονείται επειδή επιλέγει να σκέφτεται και να μιλάει για θέματα που δεν σχετίζονται με τους δεσμοφύλακες και τους τοίχους της φυλακής του; Ο έξω κόσμος δεν είναι λιγότερο πραγματικός επειδή ο φυλακισμένος δεν μπορεί να τον δει. Χρησιμοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τη λέξη διαφυγή, οι κριτικοί […] συγχέουν (όχι πάντα από ακούσιο σφάλμα) την απόδραση του φυλακισμένου με την φυγή του λιποτάκτη. […] κολλάνε την ετικέτα της περιφρόνησης όχι μόνο στη λιποταξία αλλά και στην πραγματική Απόδραση καθώς και σε αυτά που συχνά τη συντροφεύουν: την Αποστροφή, τον Θυμό, την Καταδίκη και την Εξέγερση.

J.R.R. Tolkien, On Fairy-Stories, 1947

Ο Τόλκιν, που σήμερα γίνεται 132 ετών, εδώ γράφει για την απόδραση από την καθημερινότητα στη λογοτεχνία του φανταστικού. Στο σημείο που μιλάει για τον έξω κόσμο και πώς αυτός μπορεί να είναι το σπίτι του φυλακισμένου [όπου η φυλακή μπορεί να είναι η καθημερινότητα του σύγχρονου κόσμου], καθώς και εκεί που αναφέρει πως ο έξω κόσμος δεν είναι λιγότερο πραγματικός μόνο και μόνο επειδή ο φυλακισμένος δεν μπορεί να τον δει, ανατριχιάζω γιατί σκέφτομαι ξανά και ξανά πόσο πιο ζωντανοί είναι για μένα ένα πλήθος φανταστικών κόσμων που ξεδιπλώνονται σε βιβλία, ταινίες, σειρές, μουσική, παιχνίδια, σε σχέση με την πλειοψηφία της λεγόμενης πραγματικότητας, και ξαναέρχεται στον νου μου η λέξη Hiraeth, η λαχτάρα και νοσταλγία για μέρη που τα νιώθουμε σαν σπίτι και πατρίδα παρότι δεν τα έχουμε επισκεφτεί ποτέ σωματικά.

03 Jan 2024


Tags: tolkien
Industries of Inferno, 2024   
About    RSS