Ανάμεσα στα αρκετά βιβλία που αγόρασα στην τελευταία μου επίσκεψη στην Ελλάδα ήταν και το παράδοξα βαπτισμένο «Ώπα-ώπα, μπλάτιμοι» του Κωνστανίνου Δομηνίκ από τις εκδόσεις Ενύπνιο. Πρόκειται για ένα μικρό βιβλιαράκι που είχε τρυπώσει στη wantlist μου σε ανύποπτο χρόνο (σίγουρα συντέλεσε και ο Γκόγια στο εξώφυλλο), κέρδισε με το μικρό του μέγεθος την πρωτιά όσον αφορά τη σειρά ανάγνωσης και αποδείχτηκε μια αναπάντεχα ικανοποιητική έκπληξη, ένας μαύρος κεραυνός εν αιθρία. Για τα άτομα που βαριούνται να διαβάζουν μακροσκελή ποστ, γράφω εδώ πως πρόκειται για ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια σε folk-horror – αποκτήστε το χτες.
Αδρά τοποθετημένα στην Πιερία, τα μικροδιηγήματα (2-5 σελίδες σε έκταση το καθένα) της συλλογής αντλούν από τις σκοτεινές εκφάνσεις της τοπικής παράδοσης, από το ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα (χρειάστηκε να ανατρέξω πολλάκις στο ίντερνετ, ενίοτε ανεπιτυχώς, για να βρω τη σημασία κάποιων λέξεων), από γεγονότα πιθανώς αληθινά, και από εφιάλτες κι εμμονές (ο άγιος στην εικόνα που μοιάζει τόσο πολύ με τον γιο μιας γυναίκας) για να σκαρώσουν έναν αστερισμό βαθιά λειτουργικού φολκλορικού τρόμου. Η πραγματικότητα εδώ αποτελεί ένα εύθραυστο υπόβαθρο, ένα έδαφος γεμάτο ρωγμές μέσα απ’ τις οποίες ανθίζει (συνήθως με τρομερό προσωπείο) το παράδοξο, το μαγικό, το μυθολογικό.
Όσον αφορά τη θεματική, ενδιαφέρον έχει η ενσωμάτωση πολλαπλών στοιχείων από το πρόσφατο παρελθόν, από τις αναμνήσεις της γενιάς μας: μηχανάκια, σχολικές αίθουσες, συγγενείς που έχουν μεταναστεύσει - οριακά περίμενα να εμφανιστεί κάποιο φλιπεράκι. Τα στοιχεία αυτά δεν υπάρχουν για την επίκληση της όποιας νοσταλγίας μα αποτελούν εφαλτήρια απ’ όπου ο αναγνώστης μπορεί να αδράξει το αλλόκοσμο, την πέρα όχθη· κι ο τρόπος που συνυπάρχει το καθημερινό με το παράδοξο, το κοσμικό με το μυθολογικό είναι εξαιρετικά πετυχημένος – για παράδειγμα η εμφάνιση τριών νεκρών ντόπιων γυναικών σαν τρεις (σκοτεινότατες) Μοίρες ή Καλότυχες στις Γκρανκάσες.
Το γλωσσικό ενδιαφέρον του βιβλίου ξεκινά στη ντοπιολαλιά μα κορυφώνεται στη γλωσσοπλασία του συγγραφέα, στην απροσδόκητη μα εξαιρετικά λειτουργική επιλογή κάποιων λέξεων και στον τρόπο άρθρωσης των πλουμιστών προτάσεων που είναι γεμάτες κοφτερές γωνιές και απολήξεις. Το «ώπα-ώπα, μπλάτιμοι» είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που ανταμείβει πολλαπλές επισκέψεις των σελίδων του.
Παραθέτω ενδεικτικά δυο σημεία που με ενθουσίασαν:
«Ο θείος μου, πυρρίχιος, με τα μάτια του ολόκλειστα σαν να ατενίζει μέσα του, κυκλοφέρνει τη φωτιά παραπατώντας. Σκυφτός, κατάμαυρος, σέρνεται σαν λύκος λαβωμένος, κι ύστερα πηδάει στον αέρα. Βογκάει, κραυγάζει, στριφογυρίζει και χτυπιέται. Δαίμονας Αβοριγινός και ζεϊμπέκης του κάτω κόσμου. Τρανολαλούν τα νυχτογέρακα πάνω στο βουνό, θαρρείς κι επευφημούν τον αρχοντάρη τους.» Από το διήγημα Για να μην μας πέσει ο κόσμος (που παρεμπιπτόντως ενσωματώνει πετυχημένα και αυστραλιανή αβοριγινική παράδοση)
«Έσφιξα τις χούφτες μου και κατέβηκα, νιώθοντας μέσα μου τα σαγόνια του κόσμου να χαλαρώνουν. Φτάνοντας στο έσχατο μέρος, έμεινα έκθαμβος. Ολοτρίγυρα, μέσα σε ένα γαλαζωπό, μυστήριο φέγγος, ξαπλώνανε εκατοντάδες φίδια, άλλα μεγαλύτερα και άλλα μικρότερα, που επιδίδονταν, στριφογυρίζοντας και λικνίζοντας τα σαμπρελωτά κορμιά τους, σε χορούς ακατανόητους, ερωτικούς· ράθυμα, αποχαυνωμένα και πεδικλωμένα το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζοντας ένα τιτάνιο πλουμιστό, ψηφιδωτό, που έρρεε και πάφλαζε ακανόνιστα από άκρη σε άκρη.» Από το διήγημα Το φιδοπαίδι.