Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το norsksvartmetall.com (έχει πεθάνει εδώ και κάτι χρόνια). Ένα site θησαυρός για όλους εμάς που δεν παρακολουθήσαμε με μικροσκόπιο τη νορβηγική black metal σκηνή των 90‘s όταν έπρεπε. Συγκεντρωμένα εκεί υπήρχαν τα 100 καλύτερα -σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της σελίδας- άλμπουμ της σκηνής, συν τα 50 καλύτερα demo. Πολύ ψωμί για τους επίδοξους σκαπανείς. Από το ιστορικό πλέον αυτό site έμαθα αρκετά πράγματα, μεταξύ των οποίων και το “Circle of Leth” demo των τελείως obscure Dies Irae. Η εν λόγω κασετική κυκλοφορία του ’94 ήταν και η μοναδική τους υπό αυτό το όνομα (προηγουμένως λέγονταν Cruciamentum, και είχαν βγάλει ένα demo, το “Luctus Infinite” του ’93). Πληροφορίες για το συγκρότημα και τα μέλη ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Κι όμως, το “Circle of Leth” βρισκόταν στη θέση 8 της 50άδας των demo (εδώ υπάρχει archived έκδοσή της), το ένα από τα δυο της πρώτης 10άδας -το άλλο είναι το “Satanic Overdose” των Dim Nagel– από άγνωστο τότε σε εμένα συγκρότημα. Η περιγραφή του περιεχομένου έδινε υποσχέσεις για lo-fi black metal με επιρροές από κλασσική μουσική. Κατέβασα και δεν απογοητεύτηκα.
Το πρώτο που κάνει εντύπωση στο “Circle of Leth” είναι οι τεράστιοι λατινικοί τίτλοι των κομματιών (τυχαίο παράδειγμα το δεύτερο track: Molto Presto-Intermezzo Tranquillamente con Dolore - Attacca: Cantus con Affizione), οι οποίοι χρησιμοποιούν κλασσικομουσικούς περιγραφικούς όρους. Αυτό δυστυχώς άλλαξε στην βινυλιακή επανακυκλοφορία του 2006 από τη βελγική Painiac Records, όπου το tracklisting εκφυλίστηκε σε εύπεπτους μονολεκτικούς τίτλους. Στη συγκεκριμένη έκδοση υπάρχει και άλλο εξώφυλλο.
Η διαφορετικότητα της μουσικής του demo των Νορβηγών φαίνεται από το πρώτο κομμάτι, για το οποίο ο όρος intro είναι περιοριστικός. Συνθάτη μεσαιωνικούρα χωρίς πολλές φανφάρες, με ανάλαφρη διάθεση που δε γίνεται πανηγυρτζίδικη, ενώ η ατμόσφαιρα έχει κινηματογραφικές καταβολές. Με το μπάσιμο του πρώτου “κυρίως” κομματιού, αντιλαμβάνεσαι πως οι Dies Irae χτύπησαν φλέβα. Keyboards (που πολλάκις φλερτάρουν με ήχο εκκλησιαστικού οργάνου) σε lead ρόλο, πολύ μπροστά από το βαβουριάρικο-η παραγωγή είναι κακή- κιθαριστικό υπόστρωμα, δημιουργούν μια πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, που αργότερα προσπάθησαν εν μέρει να αναπαράγουν οι Tartaros, χωρίς όμως να φτάσουν στα επίπεδα του “Circle of Leth”. Τα γρήγορα σημεία έχουν μια σκοτεινά παραμυθένια χροιά, καθώς τα πλήκτρα πασπαλίζουν το σύνολο με εκείνο το μαγικό early 90’s φίλτρο που έθεσε τη Νορβηγία τόσο ψηλά. Τα φωνητικά είναι άκρως ιδιαίτερα, σχεδόν καθαρά, απαγγέλλουν τους στίχους με στόμφο εριστικού αρχιερέα (έχω την εντύπωση πως οι στίχοι είναι λατινικοί, χωρίς να κόβω το κεφάλι μου), και είναι σχεδόν συμπληρωματικά των πλήκτρων στη μίξη. Τέλος οι κιθάρες, σε κάποια σημεία που ξεπροβάλλουν μέσα από τον οχετό της παραγωγής, δείχνουν mid tempo πρωταγωνιστικό προσωπείο, που χωρίς να είναι ιδιαιτέρως σκοτεινό, έχει μαυρομεταλλική σφραγίδα. Συνοψίζοντας τα περί ήχου, τα γρήγορα σημεία του demo καλπάζουν στη στρατόσφαιρα με πληκτροκίνητο σκοτεινό άρμα, ενώ τα -πολυπληθή- ήρεμα διαλείμματα ή θα μαστουρώνουν με καμπάνα (υπάρχει μπόλικη) και ambience, ή θα είναι αρκετά ανάλαφρα, μεσαιωνικοφανή, και κιθαριστικώς στυλιζαρισμένα.
Οι Dies Irae χάθηκαν άδικα. Ένα full length, ή έστω ep με φυσιολογικό ήχο, μας λείπει από δαύτους (ή μήπως όχι; ίσως η μαγεία βρίσκεται και σε αυτήν τη χάλια παραγωγή ). Κατάφεραν σε μισή ώρα μουσικής να δημιουργήσουν κάτι πρωτότυπο, ένα avant-garde θησαυρό, ο οποίος δεν αγγίχτηκε από πολλούς, ούτε σαν επιρροή, ούτε σαν άκουσμα. Από τα καλά κρυμμένα μυστικά της νορβηγικής σκηνής.